تجزیه و تحلیل کلمهآزادی
برای ورود به بحثلازم است ابتدا به معنا و مفهوم دو کلمه
که گاهی بجای همدیگربکار میروند و یا در دنبال همدیگر
قرار میگیرند توجهکنیم—کلمه اول آزادی است و کلمه دوم
انتخاب است. برایتشریح کلمه آزادی لازم میدانم از ریاضی
کمک بگیریم در ریاضی ،اعدادسه شکل هستند. یا اعداد مثبت
هستند و یا صفر هست ویا اعداد منفی هستند. حالا وضعیتهائی
را در نظر بگیرید کهاوضاع منفی است مانند مقروض بودن و
یا گرفتاریهایگوناگون داشتن و یا زندانی بودن و یا گرفتاریک
حکومت دیکتاتور و یاگرفتاری در راه بندان-یا، کشتی در حال
غرق شدن و امثالهم.تمام این وضعیتها در حیطه منفی قرار میگیرند
و کار برد کلمه آزادیدر چنین موقعیتها، منظور تمام شدن وضعیت
منفی و رسیدن به صفراست.یعنی شخصی که در کشتی آسیب
دیده قرار داردمعمولا آرزو نمی کند هم از این حادثه جان سالم
بدر ببرد و هممیلیاردر شود. یا شخصی که مقروض است تلاش
میکند تا از قید قرضآزاد شود.یعنی به وضعیت صفر برسد.
لذا متوجه میشویم کهکلمه آزادی در وضعیت های منفی کار برد
دارد و به محض اینکهدر حیطه مثبت قرار گیرد با انواع مشکلات
و قید و بندها مواجهاست .شرطهای معمولی و ساده و گاهی پیچیده
میتوانند معنای آزادیرا از بین ببرند و عملا کلمه آزادی در حیطه
مثبت را با مشکلمواجه کنند.
کلمه دیگر، اختیاراست. بشر بواسطه عقل و شعور و توانائی هائی که
دارد قادر استوضعیتهای گوناگونی را انتخاب کند.این توانائی
انتخاب کردن با آزادیدر انتخاب متفاوت است.انسان توانائی
انتخاب وضعیتهایمختلفی را دارد در حالیکه ممکن است آن
انتخاب کاملا باآزادی او مغایر باشد.مثلا شخصی بنا بدلایلی
قرض میکند و لذا خودرا در وضعیت منفی مقروض بودن
قرار میدهد و تا بدهیخود را تسویه نکند به وضعیت عادی
باز نمی گردد.پساختیار و قدرت ما در انتخاب های خودمان
مشروط به آزادی نیست.حتی بعضی مواقع طرف مرگ را
انتخاب میکند .اوقدرت انتخاب مرگ را دارد ولی در حقیقت
این انتخاب نادرستنمی تواند ناشی از آزادی باشد بلکه
ثمره قدرت انتخاب شخصاست و کسی که چنین انتخابی میکند
دغدغه آزادی نداردزیرا مفهوم آزادی بعد از مرگ معنای
خود را از دست میدهد.
کلمه آزادی در حیطهمثبت فقط یک کلمه و غالبا بی مفهوم
است ولی در دنیایت و علوم اجتماعی به کثرت مورد
استفاده قرار میگیردو چون طنین زیبا ئی دارد و در ذهن
نا خود آگاه ما عبور ازحیطه منفی و رسیدن به صفر است
دارای تاثیرات زیاد وچشمگیری هم میشود.در حالیکه در
روابط ی واجتماعی و حتی طبیعی هرگز کلمه آزادی
نمی تواند معنا شده ووجود داشته باشد.در اینگونه روابط آنچنان
تعهدات و قراردادها وموقعیت های مختلف وجود دارد که حتی
تصور آزادی محالخواهد بود.
یک بررسی در زندگی مامشخص میکند که اگر در شرایط
منفی قرار نداریم هیچکاری هم با کلمه آزادی نداریم.
باید مواظب انتخابهایخود و قدرت اختیار خود باشیم
تا بنوعی برای خودمانگرفتاری ایجاد نکنیم تا نیازمند
آزادی از وضعیت منفیو رسیدن به وضعیت صفر شویم
انسان در هر وضعیت وموقعیتی میتواند انتخابی داشته
باشد اما وضعیت صفردر زندگی گاهی هست و گاهی
نیست زیرا معمولاانسانها در انواع و قید و بندهای اجتماعی
ی-اخلاقی-دینی-خانوادگی-شخصی---سلیقهائی و
بین المللی و جغرافیائی گرفتار هستند و بیشترناچارند
در تصور و تخیل خود رسیدن به آزادی را آرزو کند.
.مطلب ادامه دارد
درباره این سایت